Sinds de invoering van het nieuwe erfrecht in 2003 heeft de wettelijke verdeling de bescherming van de langstlevende echtgenoot aanzienlijk verbeterd. Deze verandering heeft echter ook invloed gehad op de positie van de kinderen binnen de nalatenschap. Wat houdt deze wettelijke verdeling precies in voor kinderen en hoe kunnen zij hun rechten beschermen?
Wat is de wettelijke verdeling?
Als je geen testament laat maken, is de wettelijke verdeling van toepassing. Deze regeling treedt in werking wanneer de overledene een echtgenoot en minstens één kind achterlaat. De wettelijke verdeling zorgt ervoor dat de langstlevende echtgenoot of geregistreerd partner automatisch alle bezittingen en schulden van de nalatenschap verkrijgt. Dit betekent eveneens dat de langstlevende verantwoordelijk is voor het voldoen van de schulden. Het unieke van deze regeling is dat er geen testament nodig is om deze verdeling van kracht te laten zijn, hoewel een testament wel gebruikt kan worden om aanpassingen te maken.
Het kan voorkomen dat kleinkinderen meedoen in de wettelijke verdeling. Zij kunnen namelijk via plaatsvervulling als erfgenaam opkomen in de plaats van een kind (hun ouder als die overleden is). Stiefkinderen kunnen ook in de wettelijke verdeling meedoen, mits de overledene dat uitdrukkelijk in zijn testament heeft vastgelegd.
Impact op de kinderen
Door de wettelijke verdeling krijgen kinderen een vordering in geld op de langstlevende, gebaseerd op hun erfdeel – het zogenaamde ‘kindsdeel’. Dit erfdeel is echter niet direct opeisbaar. De wet bepaalt dat kinderen hun deel pas kunnen opeisen onder specifieke omstandigheden, zoals het overlijden van de langstlevende echtgenoot, een faillissement, of wanneer de langstlevende in de schuldsanering belandt. Dit plaatst kinderen in een positie waar ze moeten wachten op hun erfdeel, wat kan leiden tot zorgen over het behoud van familiegoederen met emotionele waarde.
Hoe langer het duurt voordat de kindsdelen worden vastgesteld, hoe groter het risico dat de waarde ervan later niet meer goed kan worden vastgesteld. Zo kunnen goederen in de loop der tijd worden verkocht of weggegeven. Ook kunnen bepaalde bewijsstukken zoekraken. Als kind hebt u er dan ook belang bij om uw kindsdeel zo snel mogelijk na het overlijden van een ouder vast te (laten) stellen.
Bescherming tegen het stiefoudergevaar
Een specifiek risico dat kinderen lopen door de wettelijke verdeling is het zogenaamde ‘stiefoudergevaar’, waarbij familiebezittingen mogelijk uit de familie verdwijnen bij een eventueel hertrouwen van de langstlevende. Om dit risico te beperken, is het belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over de juridische mogelijkheden. Meer hierover lees je in onze blog ‘Wat kun je doen tegen het stiefoudergevaar’.
Vaststellen van de vordering
Mocht er onenigheid ontstaan over de hoogte van de vordering van de kinderen, dan kan de kantonrechter ingeschakeld worden om een besluit te nemen. Dit is een laatste redmiddel wanneer overleg tussen de langstlevende en de kinderen geen oplossing biedt.
Advies nodig?
De wettelijke verdeling brengt zowel bescherming als complexiteit met zich mee. Voor gedetailleerd advies of specifieke hulp, nodigen we je uit contact op te nemen met ons kantoor. Onze erfrechtspecialisten staan klaar om je te ondersteunen met deskundig advies op maat.