Elk persoon kan een testament opstellen voor het geval hij of zij komt te overlijden. Indien een persoon overlijdt en deze overledene geen testament heeft opgesteld, zijn er geen erfgenamen aangewezen.
De verdeling van de nalatenschap zonder testament geschiedt conform het wettelijk erfrecht. Onder de nalatenschap vallen zowel de bezittingen als de schulden van de overledene, welke verdeeld dienen te worden onder de wettelijke erfgenamen van de overledene.
Wettelijke erfgenamen hebben recht op de verdeling van de nalatenschap en dus op een deel van de erfenis, maar zij zijn ook verantwoordelijk voor de afwikkeling van de erfenis.
Wie zijn de wettelijke erfgenamen?
Bij een verdeling van een nalatenschap dient allereerst duidelijk in kaart te worden gebracht wie daadwerkelijk de wettelijke erfgenamen van de overledene zijn.
De wet kent vier groepen wettelijke erfgenamen.
Groep 1
Onder groep 1 vallen zowel de partner als de kinderen van de overledene.
- De partner valt in groep 1 indien de overledene met deze persoon een huwelijk of een geregistreerd partnerschap is aangegaan.
- Onder de kinderen vallen kinderen volgens de geboorteakte of adoptiekinderen. Indien een van de kinderen is overleden, dan erven diens kinderen samen het erfdeel van hun ouders.
Als deze wettelijke erfgenamen zijn overleden of de overledene heeft geen partner of kinderen, dan zal de verdeling van de nalatenschap overgaan op groep 2.
Groep 2
Onder groep 2 vallen de ouders van de overledene en de broers en/of zussen van de overledene.
- Indien een van de broers en/of zussen van de overledene zijn overleden, dan erven diens kinderen samen het erfdeel van hun ouder.
Indien de wettelijke erfgenamen uit deze groep zijn overleden en/of de overledene heeft geen broers en/of zussen, dan zal de verdeling van de nalatenschap overgaan op groep 3.
Groep 3
Groep 3 bestaat uit grootouders en ooms en/of tantes van de overledene.
- Indien een van de ooms en/of tantes is overleden, dan erven diens kinderen samen het erfdeel van hun ouder.
Ook in deze groep geldt dat als alle wettelijke erfgenamen uit groep 3 zijn overleden en/of de overledene geen ooms en/of tantes heeft, dan zal de verdeling van de nalatenschap uiteindelijk moeten worden verdeeld onder de wettelijke erfgenamen van groep 4.
Groep 4
De laatste groep, groep 4, bestaat uit overgrootouders en oudooms en/of oudtantes.
- Indien een van de oudooms en/of oudtantes is overleden, erven diens kinderen samen het deel van hun ouder.
Gezien het feit dat er na deze groep geen familieleden meer zijn om de nalatenschap te verdelen, zal de verdeling van de nalatenschap niet plaatsvinden totdat een familielid van de overledene wordt opgespoord of zich meldt.
De Staat bewaart de nalatenschap voor de duur van 20 jaar. Indien in deze periode geen familielid van de overledene wordt opgespoord of zich meldt, dan zal de nalatenschap worden toebedeeld aan de Staat der Nederlanden.
Wat houdt de verdeling tussen partner en kinderen in?
Zolang de partner van de overledene (de langstlevende echtgenoot of de geregistreerde partner) nog in leven is, hebben de kinderen van de overledene geen recht op de nalatenschap. De verdeling van de nalatenschap komt dan alleen de partner van de overledene toe.
De wetgever beoogt hiermee dat de partner de erfenis kan gebruiken voor dagelijkse levensbehoefte en in het huis, wat samen met de overledene is gekocht dan wel gehuurd, kan blijven wonen.
De kinderen krijgen dan pas later hun erfdeel. Wel kunnen de kinderen van de overledene hun erfdeel opeisen in de gevallen dat de partner van de overledene in faillissement verkeert, in de schuldsanering terechtkomt of bij overlijden van de partner.
Wilsrechten
Indien de verdeling van de nalatenschap dreigt te worden toebedeeld aan een nieuwe partner, een ander dan de moeder of vader van de kinderen, kunnen de kinderen van de overledene een beroep doen op hun erfenis.
De zogeheten wilsrechten voorkomen dat het familiebezit in handen komt van één van hun stiefouders.
- Kinderen van de overledene kunnen een beroep doen op deze wilsrechten indien de overledene is hertrouwd of opnieuw een geregistreerd partnerschap is aangegaan.
- Ook kunnen kinderen van de overledene een beroep doen op deze rechten indien de partner van de overledene is hertrouwd of opnieuw een geregistreerd partnerschap is aangegaan.
Wie krijgt welk deel?
De standaard regeling is dat elke wettelijke erfgenaam uit dezelfde groep recht heeft op een gelijk deel van de erfenis. Wanneer bijvoorbeeld een overledene in groep 1 vier kinderen nalaat en geen partner meer heeft, hebben de kinderen elk recht op 1/4e van de erfenis.
Voor groep 3 en groep 4 geldt de standaardregeling, maar zoals hierboven al is gesteld zijn voor de partner van de overledene aparte regels opgesteld. We geven twee voorbeelden:
Voorbeeld 1
Indien de overledene vier kinderen en een echtgenote nalaat, hebben zij ieder recht op 1/5e van de erfenis. Echter, allereerst gaat de gehele erfenis naar de echtgenote. De kinderen van de overledene hebben dan een vordering op de echtgenote totdat zij komt te overlijden.
De echtgenote heeft dus in wezen een schuld bij elk kind van 1/5e van de erfenis van haar overleden partner, waarover zij ook de erfbelasting dient te betalen. De echtgenote betaalt de erfbelasting ook voor de kinderen.
Voorbeeld 2
Indien in groep 1 zich geen familieleden bevinden, maar de overledene wel een vader en twee broers nalaat, komt de verdeling van de nalatenschap aan hen toe. Dit zijn personen die zich in groep 2 bevinden. Ook in deze groep hebben de wettelijke erfgenamen allemaal recht op een even groot deel van de erfenis.
Echter, in deze groep schuilt wel een uitzondering. De ouders van de overledene hebben namelijk altijd recht op een kwart deel van de gehele erfenis. Dit houdt in dat drie kwart van de erfenis dient te worden verdeeld over de twee broers van de overledene.
Contact met een erfrecht advocaat in Mijdrecht
Hebt u vragen over dit artikel? Of zit u in een situatie waar een erfenis verdeeld moet worden? Neem dan
contact op met een familierechtadvocaat van Hendrikx Advocaten.
