Veel mensen kiezen er tegenwoordig voor om niet samen in het huwelijksbootje te stappen of een geregistreerd partnerschap aan te gaan, maar om ‘gewoon’ te gaan samenwonen. Bij het sluiten van een huwelijk of een geregistreerd partnerschap gaan er automatisch bepaalde rechten en plichten gelden, bij samenwoners daarentegen niet.
In dit artikel spreken we alleen nog over het huwelijk, maar de gevolgen bij een geregistreerd partnerschap zijn hetzelfde. Voor samenwoners gelden bepaalde rechten en plichten niet automatisch en moeten zij -indien gewenst- deze nog zelf regelen. Goede afspraken (in een samenlevingscontract) kunnen samenwoners veel geld en moeite besparen wanneer zij hun relatie verbreken. Hieronder worden vier valkuilen besproken die wij in de praktijk veel tegenkomen.
Partneralimentatie
Na het verbreken van de relatie hebben samenlevers geen onderhoudsplicht (meer) ten opzichte van elkaar. Echtgenoten hebben na het verbreken van het huwelijk nog een wettelijke alimentatieplicht, wat gezien kan worden als een bijdrage in de kosten van het levensonderhoud van de ex-partner. Nu bij samenlevers deze wettelijke plicht ontbreekt kan dit vervelende gevolgen hebben voor de minstverdienende samenlever. Als een samenlever bijvoorbeeld minder is gaan werken om voor de kinderen te zorgen en dus in zekere zin een financieel offer heeft gebracht, zal deze samenlever na het verbreken van de relatie geen bijdrage in de kosten van het levensonderhoud ontvangen van de andere samenlever. Indien je als samenlevers wél wilt dat een zo’n onderhoudsplicht voor jullie geldt, kun je een regeling in het samenlevingscontract opnemen.
Eigen woning, kosten hypotheek
Als samenlevers een eigen woning kopen kiezen zij er vaak voor om ieder voor de helft van de woning eigenaar te worden en de lening gemeenschappelijk af te sluiten. De wet regelt in deze situatie dat de samenlevers ieder voor de helft dienen bij te dragen in de kosten van de woning. In de praktijk zien wij echter de volgende situatie vaak voorkomen. In het begin van de relatie werken beide samenlevers vaak fulltime. Na het kopen van de woning krijgen ze kinderen en besluit een van hen minder te gaan werken om voor de kinderen te zorgen. De ander blijft fulltime werken en betaalt het onderhoud aan de woning en de hypotheekrente (en krijgt het fiscale voordeel van de renteaftrek van de eigen woning). De parttime werkende samenlever, die voor de kinderen zorgt, betaalt vaak de boodschappen voor het gezin. Als de samenlevers besluiten hun relatie te verbreken, vordert de fulltime werkende samenlever die de hypotheekrente en het onderhoud van de woning heeft betaald de helft van de betaalde hypotheekrente en de onderhoudskosten. Dit loopt voor de parttime werkende samenlever al snel op tot tienduizenden euro’s. Zelfs al zouden de samenlevers hier vooraf mondelijke afspraken over gemaakt hebben, moet de parttime werkende samenlever dit bewijzen. Dit blijkt in de praktijk vaak zeer lastig te zijn. Samenlevers kunnen deze situatie voorkomen door hier een regeling over op te nemen in een samenlevingscontract.
Kosten in de huishouding
Gedurende de relatie worden er kosten in de huishouding gemaakt. Echtgenoten hebben de wettelijke plicht dat zij ieder naar evenredigheid van hun inkomen of vermogen bijdragen in de kosten van de gemeenschappelijke huishouding. Deze wettelijke plicht ontbreekt voor samenlevers. Zij kunnen dit echter wel overeenkomen in een samenlevingsovereenkomst.
De inboedel
Tot slot de inboedel. Want van wie zijn alle spullen wanneer samenlevers de relatie verbreken? Het antwoord op deze vraag: degene aan wie het goed (de spullen) geleverd zijn is de eigenaar is van het goed. Een veel voorkomende situatie in de praktijk is dat de dure aankopen, zoals een wasmachine of een tv, door de fulltime werkende samenlever gekocht worden en de parttime werkende samenlever goederen zoals de boodschappen betaalt. Als de samenlevers hun relatie verbreken hebben zij dus alleen recht op de goederen die zij zelf gekocht hebben. In het geval van dit voorbeeld heeft de parttime werkende samenlever dus slechts recht op goederen die op zijn gegaan en geen recht op de wasmachine of de tv. Ook met betrekking tot dit onderwerp kunnen samenlevers afspraken maken in een samenlevingscontract
Samenleven zonder contract…wel zo’n goed idee?
Het is belangrijk dat samenlevers bewust worden van de juridische gevolgen die samenleven kan hebben. Wij begrijpen dat je als samenlever liever niet nadenkt over de gevolgen van het verbreken van je relatie. Desondanks zien wij in de praktijk veel terug dat er onwetendheid heerst bij samenlevers en zij na het verbreken van de relatie voor onaangename verrassingen komen te staan. Je goed laten informeren kan daarbij helpen. Zoals in dit artikel vaker aangestipt, kun je veel onenigheid voorkomen door afspraken vast te leggen in een samenlevingscontract. Het is daarbij wel verstandig dit te laten checken door een specialist op het gebied van het personen- en familierecht.
Wil je meer weten over samenleven zonder contract?
Wil jij gaan samenwonen met je partner en wensen jullie om alles goed te regelen? Of heb je vragen over dit artikel? Lees op onze personen- en famielierecht pagina wat wij voor jou kunnen betekenen of neem contact op met een personen- en familierechtadvocaat van Hendrikx Advocaten.