Hamsteren tijdens de coronacrisis

De hamsterweken tijdens de coronacrisis

Net voor de winterslaap verzamelen hamsters in de voorraadkamers van hun ondergrondse gangenstelsels tientallen kilo’s diverse granen. Als boodschappentassen gebruiken ze hun wangzakken om het graan naar de burcht te transporteren. Mensen die met hun boodschappentas voedsel inslaan in de winkel om mee naar huis te nemen hamsteren dus indirect ook.

De onschuldige eigenschap van een hamster om bij een overvloed aan eten dit niet op te eten maar te bewaren voor de toekomst, werd al gauw omgezet in een advertentie van een grote supermarktketen. De hamsterweken bestonden uit het -voor een klein zakcentje- meer inslaan van bepaalde consumptiegoederen dan je verbruikt om zo een extra voorraad op te bouwen. Deze hamsterweken bleken aan het begin van de coronacrisis -letterlijk en figuurlijk- aan te zijn gebroken. Naar aanleiding van de ontwikkelingen en persconferenties met nieuwe maatregelen zijn Nederlanders massaal aan het hamsteren geslagen. Karren werden volgeladen met houdbare producten zoals pasta, rijst, medicijnen en toiletpapier alsof er een voedselschaarste zat aan te komen en zij een voorraad nodig hadden.

De Hamsterwet

Sinds 1962 kennen wij in Nederland de Hamsterwet die in tijden van schaarste de voedselvoorziening op peil moet houden. Er kan van de wet gebruik worden gemaakt in het geval van buitengewone omstandigheden om het hamsteren van goederen tegen te gaan. Met deze ‘buitengewone omstandigheden’ werden in 1962 eigenlijk (dreigende) oorlogssituaties bedoeld, maar de wet kan ook gaan gelden als er objectief gezien geen oorlogsgevaar is, maar het publiek vreest dat er een noodsituatie dreigt. Zo kan het dus ook gaan gelden bij een pandemie zoals de coronacrisis.

Inwerkingtreding Hamsterwet

Bij koninklijk besluit, op voordracht van de Minister-President, kan de Hamsterwet van toepassing worden verklaard met een enkele pennenstreek. De Minister van Economische Zaken en Klimaat heeft dan de mogelijkheid om regels te stellen om het hamsteren van goederen tegen te gaan. De Minister kan besluiten dat bepaalde goederen door inwoners in een bepaalde tijd beperkt mogen worden gekocht. Met andere woorden: de Minister zou tijdens de coronacrisis bijvoorbeeld kunnen bepalen dat iedere inwoner maar 1 pak toiletpapier per week mag kopen omdat toiletpapier schaars is.

Is hamsteren strafbaar?

Mocht er wel een besluit komen van de Minister op grond van de Hamsterwet, dan is het overtreden van deze wet strafbaar. Het wordt zelfs gezien als een economisch delict (art. 1 sub 1 Wet op economische delicten) waardoor overtreding ervan een misdrijf oplevert waarbij een gevangenisstraf van ten hoogste zes jaar, een taakstraf of een geldboete van maximaal € 87.000 kan worden opgelegd. Dat is het pak toiletpapier waarschijnlijk niet helemaal waard.

Daarnaast krijgen aangewezen ambtenaren op grond van de Hamsterwet de bevoegdheid toezicht te houden en bestuursrechtelijk handhavend op te treden. Het is dan denkbaar dat er politie in de supermarkt komt te staan om hier toezicht te houden en teveel gekochte goederen van mensen in beslag gaat nemen of mensen gaat beboeten. De Minister kan ook aan een supermarktketen opleggen dat zij er zelf op toeziet dat aan iedere klant niet meer dan één pak toiletpapier wordt verkocht. Indien deze supermarkt dit gebod vervolgens niet zal naleven, kunnen de aangewezen ambtenaren handhavend optreden.

Onze Minister-President benadrukte tijdens de persconferentie dat hamsteren onnodig is. “Op dit moment is er genoeg in onze winkels aanwezig” en “als iemand de neiging heeft (om te hamsteren), stop ermee! Het is niet nodig onze drogisterij, onze supermarkten, er is genoeg om te eten en genoeg om te kopen. Er zijn geen tekorten”. Kleine kans dus dat de Hamsterwet in werking treedt, maar geloof het of niet, de mogelijkheid bestaat er wel.

Contact met Hendrikx Advocaten?

Neem gerust contact met ons op om een afspraak te maken voor een vrijblijvend gesprek met een van onze specialisten. In dit gesprek bekijken we dan wat we voor jou kunnen betekenen. Je kunt ons bereiken via 0297 – 25 00 18 of info@hendrikxadvocaten.nl.

Sebastiaan van den Brink

Binnen de advocatuur focus ik mij met name op het arbeids-, huur-, privacy-, ondernemings- en contractenrecht. In mijn praktijk sta ik verschillende soorten cliënten bij. 
Bel ons gerust!